Choroby psychosomatyczne  mają swoje podłoże w zaburzeniach emocjonalnych i stresie czyli stanie wzmożonego napięcia psychosomatycznego. Już od urodzenia człowiek jest zdolny do odczuwania czterech podstawowych emocji:

– radości – po zaspokojeniu potrzeb

– smutku – jeśli potrzeby nie zostały zaspokojone

– gniewu – przy niewygodzie, skrępowaniu ruchów

– leku – np. w skutek nagłego, dużego hałasu, opuszczenia, stracenia równowagi

Uczucia wyższe są kształtowane w rozwoju jednostki, na podstawie jego doświadczeń.

Choroba jest ciężką, specyficzną sytuacją, która nasila negatywne emocje oraz potęguje stres. Wyróżniamy rodzaje zaburzeń psychosomatycznych:

-zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne)-całkowita lub częściowa utrata prawidłowej integracji pomiędzy wspomnieniami, poczuciem własnej tożsamości, wrażeniami i kontrolom ruchów. Do rodzajów zaburzeń dysocjacyjnych zaliczamy: amnezję dysocjacyjną ( utratę pamięci polegającą na wymazaniu niektórych wspomnień, szczególnie w skutek przebytej traumy), fuga dysocjacyjna (podróżowanie przy jednoczesnym zaniku pamięci), osłupienie ( brak reakcji na jakiekolwiek bodźce z zewnątrz), zaburzenia dysocjacyjne osobowości (rozdwojenie jaźni), dysocjacyjne zaburzenia ruchu (niemożność poruszania kończyną, chodź nie następują fizyczne upośledzenia), zaburzenia transowe i drgawki dysocjacyjne.

-zaburzenia występujące pod postacią somatyczną –  powtarzające się skargi na objawy somatyczne, nie ustępujące pod wpływem leczenia

-zaburzenia z somatyzacją – wieloletnie dolegliwości somatyczne, które mimo leczenia nie ustępują, wymagające leczenia psychiatrycznego

-zaburzenia hipochondryczne -pacjent jest zaabsorbowany stanem jego zdrowia, możliwością wystąpienia choroby

-zaburzenia wegetatywne – z układu współczulnego, kołatanie serca, nadpotliwość, suchość w ustach występujące w skutek stresu

-uporczywe bole psychogenne- przewlekły, uporczywy, ból nie mający podłoża fizjologicznego

Sytuacje, które wywołują stres i mogą prowadzić do chorób psychosomatycznych to :

– sytuacje deprywujące: takie które uniemożliwiają nam zaspokojenie potrzeb w różnych obszarach życia

– sytuacje frustrujące: kiedy na drodze do zaspokojenia potrzeb powstają różne przeszkody

– ból: ból fizyczny lub psychiczny, np. rozpacz

– sytuacje zagrażające: o charakterze biologicznym, psychicznym lub społecznym

Ważne, by uświadomić sobie, że człowiek chory potęguje w sobie sytuacje nasilające stres. Terapia pomaga wyjść z błędnego koła i łagodzić negatywne emocje i stres, z którym boryka się chora osoba. U takiej osoby bowiem mogą powstać nie prawidłowe schematy radzenia sobie z problemami:

– agresja – uzewnętrzniona ( motoryczna lub werbalna) bądź skierowana do wewnątrz

-fiksacja – nadmierne dążenie do rozładowania napięcia poprzez powtarzanie tych samych czynności, mimo tego że działanie te nie przynosi żadnych pozytywnych skutków

-regresja – prymitywne, dziecinne zachowania, poniżej aktualnego poziomu rozwoju

-wyparcie -obrona spostrzeżeniowa, niedostrzeżenie zagrożeń, zapomnienie negatywnych informacji budzących ciężkie do zniesienia emocje

W pracy nad osobą chorą psychosomatycznie ważna jest redukcja poziomu lęku poprzez:

-przeciwdziałanie deprywacji i frustracji : umożliwienie zaspokojenia potrzeb, pomoc w usunięciu przeszkód na drodze do ich spełnienia, pomoc w określeniu priorytetów i przebudowaniu hierarchi potrzeb

-zredukowanie odczucia bólu- zmniejszenie napięcia psychofizycznego poprzez metody relaksacji

-przepracowanie problemu psychologicznego

-pomoc w usunięciu lub minimalizowaniu zagrożenia

-uaktywnienie psychologicznych mechanizmów obronnych

– wskazanie na ewentualne pozytywne strony ciężkiej sytuacji

Więcej metod i ćwiczeń pomagających w terapii chorób psychosomatycznych znajdziesz w e-booku: Integracja psychosomatyczna.